Stuur-vreugde – Week 1

Lees Handelinge 11:19-30.

Barnabas was ’n dienskneg-leier
As ’n mens aan die bekendste kerkleiers in die Nuwe Testament dink, kom name soos Petrus, Paulus en Johannes eerste op. Eers wanneer ’n mens dieper snuffel, word ’n minder bekende kolos in die vroeë kerk, Barnabas, raakgelees waaroor minder geskryf is en na wie geen Bybelboek vernoem is nie. Lukas het boonop nie sy preke en lering so volledig soos Paulus s’n opgeskryf nie. Barnabas was ’n verskilmaker wat nie vir die skare gespeel het nie. Kevin Halloran noem hom een van die Bybel se “hidden gems”.

Daar was lank gelede pogings om meer erkenning aan Barnabas te gee. Tertullianus (155-220 nC) het gereken Barnabas het die boek Hebreërs geskryf. Die apokriewe boek van Klemens het gemeen Barnabas is dieselfde persoon as Mattias wat in Handelinge 1 in Judas Iskariot se plek gekies is. In die tweede eeu nC was daar ’n Brief van Barnabas in omloop wat gewild was en ernstig oorweeg is om in die Bybel opgeneem te word. Daar was selfs ’n Handelinge van Barnabas en ’n Evangelie van Barnabas. Maar “all of these are most unlikely”, skryf Halloran oor die egtheid van outeurskap van dié geskrifte.

Barnabas se diensgerigtheid-rekord in Jerusalem was so onbesproke dat hy op ’n drafstap ’n opspraakwekkende en verdagte man met die naam Paulus aan die leiers kon gaan voorstel ná Paulus se Damaskus-wedervarings. Barnabas het sy welsprekendheid, inbors, waagmoed en deursigtigheid nie as deugde net vir homself gebruik nie. Hy het dit ingespan om namens Paulus te praat en vir hom in die bresse te tree in Jerusalem onder die gelowiges wat meestal niks van hom wou weet nie.

Lukas het dikwels ’n bekende frase in Handelinge gebruik wanneer hy oor inspirerende kerkleiers gepraat het, naamlik “vol van die Heilige Gees”. Paulus (Hand 13:9), Petrus (4:8), die eerste sewe diakens – Stefanus, Filippus, Progorus, Nikanor, Timon, Parmenas en Nikolaus – (6:5) en Barnabas (11:24) was vol van die Heilige Gees. Van die Antiogië-gemeente in Pisidië skryf Lukas dat hulle “vol blydskap” en natuurlik “vol van die Heilige Gees” was (13:52).

Lukas maak in Handelinge twee duidelike punte oor die Heilige Gees: (a) Dit is Jesus se Gees (16:7) en (b) Hy gee sy Gees vir sy kerk om hulle met ’n duidelike diensgerigte, gestuurde roeping besig te hou (2:17-18). Om vol van die Heilige Gees te wees, was vir Lukas om pens en pootjies aan die Here te behoort en, soos Jesus, op ’n dienskneg-manier in sy koninkryk te dien (Fil 2:5-8).

Jesus se volgelinge is tydens Barnabas se eerste periode in Antiogië (Hand 11:26) vir die eerste keer deur die buitestanders “Christene” (Christianoi) genoem. Oor hierdie gemeente in Antiogië (in Sirië) lees ons dat “’n aansienlike groep mense” tot geloof gekom het (Hand 11:24). Barnabas en Paulus se selflose toewyding aan hulle roeping het duidelik hulle bediening in Antiogië laat groei en ’n merkbare impak gemaak:

• Die gelowiges in die gemeente het so uitgestaan en saamgestaan dat hulle die naam “Christene” of “die Christus-klomp” gekry het.
• Die gemeente het verstaan dat die Here Jesus hulle hoof is, die Een op wie hulle moes vertrou en aan wie hulle gehoorsaam moes wees; daarom kon hulle vir Barnabas en Paulus op uitreike stuur en vir lang tye sonder hulle regkom.
• Die gemeente het vir Barnabas en Paulus as ’n goeie span beskou en hulle genoeg vertrou sodat hulle die geld wat vir Jerusalem ingesamel is, soontoe kon neem en uitsluitsel kon gaan kry oor die kwessie van die besnydenis van heidene, al dan nie.
• Die gemeente het duidelik in Paulus en Barnabas se offervaardige voorbeeld ingekoop, anders sou hulle die ingesamelde geld vir hulleself wou hou omdat ’n hongersnood die hele wêreld sou tref (Hand 11:28).
• Paulus het onder sy mentor, Barnabas, tot ’n gesoute kerkleier gegroei, want Paulus skryf in Galasiërs 1 en 2 oor hulle besoek aan Jerusalem waartydens hy as gesprekleier en redenaar na vore getree het. Hy moes twisgesprekke met die leiers in Jerusalem voer oor “die waarheid van die evangelie” (Gal 2:5).
• Die gemeente het hulleself as ’n gestuurde én stuurdergemeente onder die Heilige Gees se leiding beskou, want ons lees in Handelinge 13:3-4: “Nadat die gemeente gevas en gebid en hulle die hande opgelê het, het die gemeente hulle laat gaan. So is Barnabas en Saulus deur die Heilige Gees uitgestuur.”
• Die gemeente het van die begin af Jesus se fokus op diversiteit en die insluiting van almal gekoester. Ons lees in Handelinge 11:19 dat die vlugtende Jode uit Jerusalem “die woord aan niemand anders as net aan Jode verkondig [het] nie”. Hierteenoor het die Antiogië-gemeente onder aanvoering van gelowiges uit Sirene en Siprus “ook aan die Griekssprekendes die evangelie … verkondig” (11:20). Die gevolg was dat “die Here … die gelowiges gehelp [het], sodat daar baie mense tot geloof gekom en hulle tot die Here bekeer het” (11:21). Die eenstemmigheid tussen Paulus se roeping om onder die heidennasies te werk (9:15), Barnabas se gestuurdheid na almal, en die gemeente in Antiogië se evangelisasierekord (ook onder die heidene), spreek boekdele oor hulle gestuurde-dienskneg-benadering.

Dit lyk asof die selflose, diensgerigte manier waarvolgens Paulus geleef en sendingwerk gedoen het, afskrifte uit Barnabas se leierskapsboek kon wees. In 1 Korintiërs 9 reageer Paulus (omtrent sewe jaar nadat hy en Barnabas op hulle eerste sendingreis was) op die Korinte-gemeente se klagtes oor hulle apostelskap. Paulus het toe sy oudleermeester, Barnabas, se riglyn vir sy antwoord gebruik: “Of is dit net ek en Barnabas wat nie die reg het om op te hou met die handearbeid vir eie onderhoud nie?” (1 Kor 9:6). Hierdie opmerking wys duidelik dat Barnabas ’n dinamiese stempel op Paulus se voorspoedlose manier van dien en sy verstaan van hulle roeping afgedruk het.